Τι κακό μπορεί επιφέρει στον οργανισμό η έλλειψη βιταμίνης Β12;
Κατά τη διάρκεια δίμηνης παρακολούθησης ενός 62χρόνου άνδρα, αυτός παρουσίασε μουδιάσματα και μια αίσθηση «βελονισμού» στα χέρια του, πρόβλημα στα πόδια, σοβαρό πόνο στις αρθρώσεις, άρχισε να κιτρινίζει, και να παρουσιάζει σταδιακά δυσκολία στην αναπνοή. Η αιτία σύμφωνα πάντα με έκθεση του Harvard σε συνεργασία με το Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης που δημοσιεύθηκε στο New England Journal of Medicine ήταν η έλλειψη της B12. Θα μπορούσε τα πράγματα να ήταν χειρότερα, καθώς μια σοβαρή ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 μπορεί να οδηγήσει σε βαριά κατάθλιψη, παράνοια και παραισθήσεις, απώλεια μνήμης, ακράτεια, απώλεια της γεύσης και της όσφρησης, και πολλά άλλα.
Το ανθρώπινο σώμα χρειάζεται τη βιταμίνη Β12 μεταξύ άλλων για να φτιάξει τα ερυθρά αιμοσφαίρια, τα νεύρα, DNA, και να εκτελέσει λοιπές λειτουργίες. Ο μέσος ενήλικας πρέπει να λαμβάνει 2,4 μικρογραμμάρια την ημέρα. Όπως συμβαίνει με τις περισσότερες βιταμίνες, έτσι και η βιταμίνη Β12 δεν μπορεί να παραχθεί από τον οργανισμό. Αντ ‘αυτού, θα πρέπει να λαμβάνεται από τις τροφές ή από συμπληρώματα.
Και εκεί βρίσκεται το πρόβλημα: Μερικοί άνθρωποι δεν καταναλώνουν αρκετή βιταμίνη Β12 για να καλύψουν τις ανάγκες τους, ενώ άλλοι δεν μπορούν να την απορροφήσουν επαρκώς. Με αποτέλεσμα, η έλλειψη της βιταμίνης Β12 να είναι σχετικά συχνή, ιδιαίτερα μεταξύ των ηλικιωμένων.
Ποιοι βρίσκονται σε κίνδυνο;;
Υπάρχουν πολλές αιτίες για την ανεπάρκεια της βιταμίνης Β12. Παραδόξως, οι δύο συχνότερες αιτίες είναι πρακτικές που υιοθετούνται για την βελτίωση της υγείας: η χορτοφαγική διατροφή και οι χειρουργικές επεμβάσεις για απώλειας βάρους.
Τα φυτά δεν σχηματίζουν τη βιταμίνη Β12. Οι μόνες τροφές που μας δίνουν Βιταμίνη Β12 είναι το κρέας, τα αυγά, τα πουλερικά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, και άλλα τρόφιμα που προέρχονται από ζώα. Δυστυχώς οι αυστηροί χορτοφάγοι και vegans βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο να παρουσιάσουν ανεπάρκειας B12, εάν δεν τρώνε δημητριακά που έχουν εμπλουτισθεί με τη βιταμίνη αυτή ή εάν δεν λαμβάνουν συμπλήρωμα Β12. Τα άτομα που έχουν προβεί συρραφή στομάχου ή άλλη μορφή χειρουργικής επέμβασης προκειμένου να χάσουν βάρους είναι επίσης πιθανότερο να έχουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Β12, επειδή επηρεάζεται η ικανότητα του οργανισμού να αντλεί βιταμίνη Β12 από τα τρόφιμα.
Άλλες καταστάσεις που επηρεάζουν την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών, όπως η κοιλιοκάκη ή η νόσος του Crohn, μπορεί επίσης να προκαλέσουν προβλήματα στην Β12. Παρόμοια, μπορεί η χρήση των συχνά συνταγογραφούμενων αντιόξινων φαρκάμων τα οποία μειώνουν την παραγωγή οξέος στο στομάχι να μειώσουν την απορρόφηση της Β12 καθώς το γαστρικό οξύ είναι απαραίτητο την απορρόφηση της Β12. Η κατάσταση είναι πιο πιθανό να συμβεί σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, λόγω της μειωμένης παραγωγής του οξέος στο στομάχι που παρατηρείται συχνά με τη γήρανση.
Αναγνωρίζοντας την ανεπάρκεια B12
Η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 μπορεί να αναπτυχθεί αργά, προκαλώντας συμπτώματα που εμφανίζονται σταδιακά και εντείνονται με την πάροδο του χρόνου. Μπορεί επίσης να κάνει την εμφάνιση της σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Λαμβάνοντας υπόψη την ποικιλία των συμπτωμάτων που μπορεί να προκαλέσει, η κατάσταση αυτή μπορεί να αγνοηθεί ή να μπερδευτεί με κάτι άλλο.
Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Περίεργες αισθήσεις, μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα χέρια, τα πόδια, ή τα πέλματα
- Δυσκολία στο περπάτημα (αστάθεια, προβλήματα ισορροπίας)
- Αναιμία
- Μία οιδηματώδη , φλεγμαίνουσα γλώσσα
- Κίτρινη χροιά δέρματος (ίκτερος)
- Δυσκολία στη σκέψη και στο συλλογισμού (γνωστικές δυσκολίες), ή απώλεια μνήμης
- Παράνοια ή ψευδαισθήσεις
- Αδυναμία
- Κούραση
Ενώ ένας έμπειρος γιατρός μπορεί να είναι σε θέση να ανιχνεύσει εάν υπάρχει ανεπάρκεια της βιταμίνης B12 με μια καλή συνέντευξη και φυσική εξέταση, η εξέταση αίματος κρίνεται απαραίτητη για να επιβεβαιώσει την κατάσταση.
Η έγκαιρη ανίχνευση και θεραπεία είναι σημαντική. Όπως μας λέει το Dr Bruce Bistrian επικεφαλής του τμήματος κλινικής διατροφής στο Harvard συνεργαζόμενο με Beth Israel Deaconess Medical Center.»Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η ανεπάρκεια μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα νευρολογικής φύσεων και ασθένειες του αίματος»
Λειτουργείστε προληπτικά
Είναι μια καλή ιδέα να ρωτήσετε το γιατρό σας σχετικά με τα επίπεδα της Β12 σας εάν:
- Είστε άνω των 50 ετών
- Λαμβάνετε αναστολείς της αντλίας πρωτονίων (όπως το Nexium ή Prevacid) ή H2-ανταγωνιστές (όπως Pepcid ή Zantac)
- Λαμβάνετε μετφορμίνη (φάρμακο του διαβήτη)
- Είστε ένας αυστηρός χορτοφάγος
- Έχετε υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση απώλειας βάρους ή αντιμετωπίζεται κάποια κατάσταση που παρεμβαίνει με την απορρόφηση της τροφής
Μια σοβαρή ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 μπορεί να αντιμετωπισθεί με δύο τρόπους: Με εβδομαδιαία χορήγηση βιταμίνης Β12 σε ενέσιμη μορφή ή καθημερινά σκευάσματα B12 μεγάλων δόσεων. Ενώ μια ήπια ανεπάρκεια Β12 μπορεί να διορθωθεί με ένα πρότυπο πολυβιταμινούχο συμπλήρωμα.
Σε πολλούς ανθρώπους, η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 μπορεί να προληφθεί. Εάν είστε αυστηρά χορτοφάγος ή vegan, είναι σημαντικό να τρώτε ψωμί, δημητριακά εμπλουτισμένα με βιταμίνη Β12, ή να λαμβάνετε ένα καθημερινό συμπλήρωμα. Ένα πρότυπο πολυβιταμινούχο παρέχει 6 μικρογραμμάρια, υπερ-αρκετό για να καλύψει τις καθημερινές ανάγκες ενός μέσου οργανισμού
Αν είστε άνω των 50 ετών, το Ινστιτούτο Ιατρικής της Αγγλίας συνιστά να λαμβάνετε επιπλέον Β12 από ένα συμπλήρωμα, δεδομένου ότι μπορεί να μην είναι σε θέση ο οργανισμός σας να απορροφήσει αρκετή βιταμίνη μέσω των τροφίμων.
Δεν αποτελεί θεραπεία
Το Διαδίκτυο είναι γεμάτο από άρθρα που εγκωμιάζουν τη χρήση της βιταμίνης Β12 για την πρόληψη της νόσου του Αλτσχάιμερ, τις καρδιακές παθήσεις και άλλες χρόνιες παθήσεις ή ότι αντιστρέφει τη στειρότητα, την κόπωση, το έκζεμα, και έναν μακρύ κατάλογο άλλων προβλημάτων υγείας. Τα περισσότερα από αυτά βασίζονται σε κακά ή λανθασμένα αποδεικτικά στοιχεία.
Πάρτε για παράδειγμα τη νόσου Alzheimier . «Παρά το γεγονός ότι υπάρχει μια σχέση μεταξύ των χαμηλών επιπέδων της βιταμίνης Β12 και της γνωστικής εξασθένησης, εντούτοις κλινικές μελέτες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν σε άτομα με τη νόσο του Αλτσχάιμερ, δεν έχουν δείξει βελτίωση της νοητικής λειτουργίας, ακόμα και δόσεις της βιταμίνης τόσο υψηλές όσο 1.000 μικρογραμμάρια,» λέει ο Δρ Bistrian .
Προς το παρόν, είναι καλύτερα να λαμβάνετε αρκετή βιταμίνη Β12 για την πρόληψη μιας ανεπάρκειας, και να μην την θεωρείτε ως θεραπεία για αυτό που σας απασχολεί..