Ρείκι: Ιδιότητες, θεραπευτικές δράσεις και τρόποι χρήσης
Υπάρχουν περίπου 700 είδη της οικογένειας των Ερεικωδών από τα οποία τα 600 βρίσκονται στη Νότιο Αφρική. Τα υπόλοιπα τα συναντούμε στα άλλα μέρη της Αφρικής, στην περιοχή της Μεσογείου και την υπόλοιπη Ευρώπη. Το ύψος του κυμαίνεται από 30-80 εκατοστά. Έχει μικρά, μακρόστενα φύλλα και μικρά άνθη χρώματος ροζ, μωβ ή λευκά που μοιάζουν με καμπανούλες. Τα άνθη τους έλκουν ιδιαίτερα τις μέλισσες.
Σε κάθε άνθος σχηματίζονται 30 περίπου σπόροι του φυτού, πράγμα που σημαίνει ότι κάθε θάμνος παράγει κάθε έτος περισσότερους από 150.000 σπόρους. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους της ευρείας διάδοσης του φυτού σε μεγάλες εκτάσεις. Το μέλι που φτιάχνεται από τα άνθη των ρεικιών είναι πολύ ωφέλιμο και έχει τις ίδιες θεραπευτικές ιδιότητες με αυτές του φυτού. Τα κοκκινωπά κλαδιά της ερείκης έχουν μικρά και πυκνά φύλλα σε αντίθετη διάταξη, τα οποία φέρονται ανά τέσσερις δέσμες.
Η ερείκη αναπτύσσεται σε ηλιόλουστες θέσεις και όξινα χουμώδη εδάφη. Μπορεί να ευδοκιμήσει και σε ημισκιαζόμενες θέσεις, με μειωμένη όμως ανθοφορία. Φυτεύεται σε ομάδες, βραχόκηπους, γλάστρες καθώς και για εδαφοκάλυψη. Κλαδεύεται μετά την ανθοφορία της για να διατηρηθεί το σχήμα της. Πολλαπλασιάζεται με ημιξυλώδη μοσχεύματα το καλοκαίρι.
Παραδοσιακά, στη Βόρεια Ευρώπη φτιάχνουν τσάι από τα άνθη του φυτού, μαζί με άνθη βάτου, φύλλα μύρτιλλου, βερόνικα, θυμάρι και άγρια φράουλα. Το φυτό συλλέγεται κατά την περίοδο της ανθοφορίας του και χρησιμοποιείται φρέσκο ή αποξηραμένο για την παρασκευή ροφήματος.
Στη χώρα μας συναντώνται αυτοφυή 3 είδη, γνωστά με την κοινή ονομασία ρείκια. Είναι μελισσοκομικό φυτό καθώς ελκύει τις μέλισσες, και παράγει άριστης ποιότητας μέλι. Παρά την γευστικότητά του και την θρεπτική του αξία δεν έχει ιδιαίτερη εμπορική επιτυχία καθώς κρυσταλλώνει γρήγορα.
Συστατικά
Τα κυριότερα συστατικά της είναι η ερικοδίνη που της προσδίδει αντισυπτικές ιδιότητες και η αρβουτοσίδη που δρα κατά των λοιμωδών φλεγμονών που συνοδεύουν την κυκλοφορική συμφόρηση και την υπερτροφία του προστάτη. Το βότανο περιέχει αλκαλοειδή, αρμπουτίνη, κιτρικό και φουμαρικό οξύ, πτητικό έλαιο, τανίνη, φυτικές χρωστικές και καροτίνη.
Ιστορία και παράδοση
Η Ερείκη χρησιμοποιήθηκε ευρέως στην παραδοσιακή βοτανολογία, κυρίως στις ορεινές περιοχές της Ευρώπης, όπου υπάρχει αυτοφυής, σε ολόκληρες εκτάσεις, ως θεραπευτικό φυτό.
Ο Διοσκουρίδης τη συνιστούσε για τα τσιμπήματα των φιδιών.
Ο Γαληνός ανέφερε πως προκαλεί εφίδρωση.
Κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης, ο Matthiole και ο μοναχός Nikolas Alexandre πίστευαν ότι δρούσε κατά της λιθίασης του ουροποιητικού.
Σε ένα γερμανικό βιβλίο του 1565 που βρέθηκε, αναφέρεται ότι ο διάσημος τότε γιατρός Πάουλους Εγκινέτα χρησιμοποιούσε τα άνθη, τους μίσχους και τα φύλλα του φυτού, για να θεραπεύει κάθε είδους πληγές.
Ο Φουκς έγραψε το 1543 ότι το φυτό ανακουφίζει από τα δαγκώματα των εντόμων.
Από τις αρχές του 20ου αιώνα η Ερείκη συνδέθηκε από τον ιατρικό κόσμο με την πρόληψη και θεραπεία των πετρών στην περιοχή των κύστεων και των νεφρών.
Θεραπευτικές δράσεις και χρήσεις
-Είναι στυπτικό, ελαφρώς ηρεμιστικό και υπνωτικό βότανο, με διουρητικές, αποχρεμπτικές και εφιδρωτικές ιδιότητες.
-Η ερείκη είναι διουρητική και συγχρόνως απολυμαντική του ουροποιογεννητικού συστήματος.
-Το αφέψημα του φυτού βοηθά στη χρόνια κυστίτιδα, στους κολικούς των νεφρών, καταπολεμά τις πέτρες που σχηματίζονται στο ουροποιητικό σύστημα και δρα κατά των οιδημάτων.
-Βοηθά σε προβλήματα γαστρίτιδας με υπερέκκριση πεπτικών υγρών, κολικούς των εντέρων συνοδευόμενους από διάρροια, στις ασθένειες του συκωτιού και της χολής.
-Χάρη στις ηρεμιστικές του ιδιότητες όταν το πίνουμε βοηθά στη νευρική υπερδιέγερση, τη νευρική εξάντληση και την αϋπνία.
-Τονώνει την όρεξη
-Κατά των ρευματισμών
-Κατά του βήχα, του κρυολογήματος και της γενικής κατάπτωσης του οργανισμού
-Ως αντιφλεγμονώδες βοηθά στις φλεγμονές του λαιμού και της στοματικής κοιλότητας.
-Σε αρθρίτιδα, πολυαρθρίτιδα, ρευματισμό και ποδάγρα βοηθά τόσο το ρόφημα όσο και η εξωτερική χρήση με κομπρέσες και μπάνια.
-Αν χρησιμοποιηθεί σε ζεστό λουτρό, αυξάνει το μυικό τόνο. Επομένως, είναι χρήσιμο βότανο σε αθλητές και ασθενείς που αναρρώνουν και έχουν αποδυναμωθεί από μια μακρά παραμονή στο κρεβάτι.
-Οι αποτοξινωτικές ιδιότητες που έχει, βοηθούν στην αποβολή των επιβλαβών υπολειμμάτων που κατακρατούνται στο σώμα όπως η ουρία, το ουρικό οξύ και το οξαλικό οξύ.
Έτσι, η ερείκη συνιστάται σε άτομα των οποίων η διατροφή είναι πολύ βαριά. Με πολλά ζωικά προϊόντα, καθώς μια τέτοια διατροφή περιέχει πολλές πουρίνες και γεμίζει τον οργανισμό με απόβλητα.
Άλλες χρήσεις
Οι Κέλτες παρασκεύαζαν ένα υδρόμελι από ένα αφέψημα από ανθισμένες κορυφές ερείκης που είχε υποστεί ζύμωση με μέλι.
Ένα παρόμοιο ποτό παρασκευαζόταν στο Αρχιπέλαγος των Εβρίδων αλλά το μέλι αντικαταστάθηκε με κριθάρι.
Παρασκευή – δοσολογία
Έγχυμα
Ρίχνετε 1 κ.γ βότανο σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό. Το αφήνετε για 10 λεπτά, το σουρώνετε και το πίνετε τρεις φορές την ημέρα.
Εσωτερικά ως αφέψημα
Χρησιμοποιήστε 30 γρ. από ανθισμένες κορυφές ανά λίτρο νερό. Αφήστε το μείγμα να μειωθεί στο 1/3 της αρχικής ποσότητας του υγρού. Σουρώστε και προσθέστε μέλι, αν το θέλετε. Πίνετε 3-4 φλιτζάνια την ημέρα σαν διουρητικό και αποτοξινωτικό.
Εξωτερικά ως αφέψημα
Βάλτε 500 γρ. του φυτού μέσα σε 2-3 λίτρα νερό. Αφού βράσει, το σουρώνετε και το προσθέτετε σε ένα ζεστό μπάνιο. Είναι κατάλληλο για αθλητές και αρρώστους που αναρρώνουν.
Ενδιαφέροντα
Την ερείκη μπορούμε να την βρούμε σε όλα τα ανθοπωλεία, αντέχει το χειμώνα σε εξωτερικό χώρο που το βλέπει ο ήλιος και χρειάζεται αραιό πότισμα.
Το μέλι ερείκης μπορεί να το βρει κανείς σε καταστήματα με είδη υγιεινής διατροφής.
Προφυλάξεις
Αν πιούμε υπερβολική ποσότητα μπορεί να δράσει ως ελαφρύ υπνωτικό και κατασταλτικό του νευρικού συστήματος.
Προσοχή: Το παραπάνω άρθρο έχει ενημερωτικό σκοπό. Πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε συνταγή ή πριν αλλάξετε τις διατροφικές σας συνήθειες, ζητήστε τη γνώμη του κατάλληλου επαγγελματία υγείας ή διατροφολόγου. Εάν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή, βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν παρενέργειες.
