Μέλι, το νέκταρ των θεών

Το μέλι είναι ένα φυσική, γλυκιά, παχύρευστη ουσία που παράγεται από τις μέλισσες. Προέρχεται από το νέκταρ των λουλουδιών ή από τις εκκρίσεις ζωντανών τμημάτων τους.

Πως παράγεται το μέλι;
Οι τροφο-συλλέκτες μέλισσες συλλέγουν το πλούσιο σε ζάχαρη νέκταρ των λουλουδιών. Στη συνέχεια επιστρέφουν στην κυψέλη όπου περνούν έως και 20 λεπτά πέπτοντας το νέκταρ στα διαμορφωμένα στομάχια τους ώστε να σπάσει η σουκρόζη που είναι ένας δισακχαρίτης, σε γλυκόζη και φρουκτόζη. Αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία της πέψης του νέκταρ παράγεται μία πρώιμη μορφή μελιού, την οποία οι μέλισσες τοποθετούν στα κελιά τους που είναι παράλληλες εξαγωνικές δομές κούφιες στο εσωτερικό και φτιαγμένες από κερί. Σε αυτήν τη μορφή, το μέλι έχει ακόμα πολύ υγρασία και αρκετούς μύκητες, για αυτό το λόγο, οι μέλισσες αφιερώνουν αρκετό χρόνο κουνώντας τα φτερά τους για να προκαλέσουν εξάτμιση στην περιττή υγρασία . Όταν η διαδικασία αυτή τελειώσει οι μέλισσες σφραγίζουν τα κελιά τους , και έτσι προστατεύεται το μέλι από τη ζύμωση για αρκετό καιρό. Σε αυτή τη μορφή βρίσκουν το μέλι οι μελισσοκόμοι κατά την διάρκεια της συγκομιδής.

Είδη μελιού.
Υπάρχουν πάνω από 200 είδη μελιού. Τα είδη αυτά διαφέρουν μεταξύ τους είτε στο χρώμα, είτε στη γεύση, είτε στο άρωμα. Τα χαρακτηριστικά αυτά καθορίζονται από το αν το μέλι συλλέχθηκε από σφήκα ή από μέλισσα αλλά κυρίως από το είδος των λουλουδιών από τα οποία πήραν το νέκταρ. Όσον αφορά το χρώμα, μπορεί να είναι σχεδόν άχρωμο έως σκούρο καφέ. Όσον αφορά τη γεύση μπορεί να είναι ήπια έως και χαρακτηριστικά έντονη. Κάποια είδη μελιού δεν έχουν καθόλου άρωμα ενώ κάποια άλλα είδη έχουν ελαφρά τη μυρωδιά του λουλουδιού από το οποίο πήραν το νέκταρ.

Διατροφικά χαρακτηριστικά του μελιού.
Αποτελείται κυρίως από υδατάνθρακες και ιδιαίτερα από φρουκτόζη και γλυκόζη σε σχεδόν ίδιες αναλογίες. Περιέχει μηδενικά λίπη, μικρή ποσότητα πρωτεΐνης. Το μέλι έχει πάνω από 200 διαφορετικά συστατικά, όπως βιταμίνες του συμπλέγματος Β, βιταμίνη C, και διάφορα μέταλλα και ιχνοστοιχεία όπως είναι το ασβέστιο.

Αντιοξειδωτικές ιδιότητες του μελιού.
Οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες του μελιού οφείλονται στα συστατικά που περιέχει σε υψηλή συγκέντρωση όπως είναι οι φαινολικές ενώσεις , οργανικά οξέα , πεπτίδια και ένζυμα. Το μέλι που έχει πιο σκούρο χρώμα περιέχει και περισσότερα αντιοξειδωτικά στοιχεία.

Μέλι και διαβήτης.
Παλαιότερα η κατανάλωση μελιού όπως και φρούτων απαγορευόταν στους διαβητικούς. Πλέον αποδεικνύεται πως ειδικά το μέλι είναι πολύ καλύτερα ανεκτό για τον οποιονδήποτε οργανισμό είτε ενός ανθρώπου μη-διαβητικού, είτε ενός διαβητικού, συγκριτικά με την ζάχαρη. Μάλιστα έρευνες έχουν αποδείξει πως το μείγμα μελιού με νερό έχει ανεβάσει λιγότερο το επίπεδο ζαχάρου σε σχέση με μείγμα νερού και γλυκόζης και μείγμα νερού και σουκρόζης. Η συγκεκριμένη έρευνα έγινε και σε άτομα χωρίς διαβήτη αλλά και σε άτομα με διαβήτη τύπου Ι και τύπου ΙΙ (δηλαδή ινσουλινοεξαρτώμενα και μη) και τα αποτελέσματα ήταν ίδια.

Θεραπευτικές ιδιότητες μελιού.
Το μέλι έχει διάφορες θεραπευτικές ιδιότητες για στομαχικές ενοχλήσεις και έλκη. Οι αρχαίοι Έλληνες, Αιγύπτιοι και Κινέζοι χρησιμοποιούσαν το μέλι ως αλοιφή σε δερματικές πληγές και εγκαύματα. Το μέλι επίσης έχει αντιμικροβιακές ιδιότητες και αυτό διότι εμποδίζει την ανάπτυξη βακτηρίων και μυκήτων μέσω κάποιων ενζύμων που περιλαμβάνει. Στο μέλι επίσης έχουν αποδοθεί αντικαρκινικές, αντιμεταστατικές και ανοσοπροστατευτικές επιδράσεις μέσω κατάποσης, σε περιπτώσεις όπως καρκίνος του μαστού, του προστάτη και σε εντερικά καρκινώματα. Οι συγκεκριμένες επιδράσεις δεν είναι ακόμα πλήρως επιβεβαιωμένες διότι οι μελέτες αφορούν μόνο πειραματόζωα προς το παρόν. Αντίθετα είναι πιο ισχυρά τα δεδομένα όσον αφορά τις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του μελιού όπως και για την ανοσοκατασταλτική του δράση.

Ξέρατε ότι…
Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν είχε πει : εάν οι μέλισσες εξαφανιζόντουσαν από τον πλανήτη τότε θα μας έμεναν λιγότερο από 4 χρόνια ζωής…

Ναταλία Κουλούρη

Κλινική διαιτολόγος-διατροφολόγος