Η ιδέα για τα συμπληρώματα διατροφής, φαίνεται να εμφανίσθηκε όταν οι άνθρωποι κατάλαβαν τα οφέλη που μπορούσαν να έχουν από τα φυτά και άρχισαν να φτιάχνουν τσάϊ ή να βάζουν σε κάψουλες μέρη των ειδών σε μορφή σκόνης.
Η αρχική διαδικασία ήταν: συλλογή του φυτού την εποχή του, αποξήρανσή του και τρίψιμο για να γίνει σκόνη, ώστε να συμπιεστεί μέσα στην κάψουλα όση ποσότητα χρειαζόταν για να ωφεληθεί κανείς από την φαρμακευτική του ουσία. Αυτός ήταν ένας τρόπος πιο «επαγγελματικός» για να χορηγούνται οι ουσίες από ένα φυτό.
Με την πάροδο των χρόνων και αφού έγιναν πολλές έρευνες σχετικά με τις θρεπτικές ουσίες , άρχισε και η παραγωγή συμπληρωμάτων διατροφής που έχει τεράστια ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια.
Εξ’ αιτίας του λιγοστού ελεύθερου χρόνου, ο άνθρωπος δεν τρέφεται σωστά. Ένα μεγάλο μέρος της τροφής που καταναλώνεται έχει υποστεί επεξεργασία που έχει ως συνέπεια την καταστροφή των περισσότερων θρεπτικών ουσιών.
Λόγω των εντατικών καλλιεργειών, τα εδάφη έχουν χάσει αρκετά από τα συστατικά τους, με αποτέλεσμα τα τρόφιμα να είναι φτωχότερα και να μην περιέχουν τις βιταμίνες και τα μέταλλα που είχαν στο παρελθόν. Έτσι, η επιστήμη άρχισε να αναζητά τρόπους για να μπορέσει να αποκτήσει όλες εκείνες τις ουσίες που χρειάζονται για να μένει κάποιος υγιής και δυνατός. Τα συμπληρώματα διατροφής ήρθαν για να καλύψουν την ανάγκη αυτή.
Έγιναν ευπρόσδεκτα στην αγορά, αφού υπόσχονται ευεξία, κατορθώνοντας να αγγίξουν το ευαίσθητο σημείο του ανθρώπου που είναι ο πόθος του για καλή υγεία και μακροζωία.
Τι είναι τα συμπληρώματα διατροφής;
Το συμπλήρωμα διατροφής είναι δυνατόν να προέρχεται από φυτά, καρπούς, ζώα, θαλάσσιους οργανισμούς, είναι κατάλληλο προς βρώσιν και περιέχει διατροφική ουσία για να ενισχύσει την αξία της διατροφής μας. Μπορεί να είναι ένα διατροφικό συστατικό ή συνδυασμός πολλών ουσιών όπως:
- Βιταμίνες
- Μεταλλικά στοιχεία
- Βότανα
- Αμινοξέα
Τα συμπληρώματα διατροφής μπορεί να είναι σε κάψουλες, ταμπλέτες, gel, υγρά, ή πούδρα.
Πώς παρασκευάζονται;
Από παλιά ήταν γνωστό ότι τα μέρη των φυτών (τα φύλλα, η ρίζα, οι καρποί) περιέχουν ουσίες θεραπευτικές για τον άνθρωπο. Υπήρχε η ανάγκη όμως, η θεραπευτική ουσία να είναι σε μία ορισμένη ποσότητα με σκοπό να είναι πιο αποτελεσματική. Έτσι άρχισε η διαδικασία της εκχύλισης, της συμπίεσης, ή της συμπύκνωσης, για να απομονωθεί η θεραπευτική ουσία και να αποκλεισθούν τα συστατικά που δεν ήταν απαραίτητα. Η εκχύλιση γίνεται με νερό, όπου μπορούν να παραληφθούν για παράδειγμα, αντιφλεγμονώδεις ουσίες, μπορεί να συνεχιστεί η εκχύλιση και με αλκοόλ για να απομονωθούν αντιβακτηριδιακές ουσίες.
Υπάρχουν και άλλοι μέθοδοι εκχύλισης με διαλύτες οι οποίες συνεχώς εξελίσσονται.
Πολλά συμπληρώματα διατροφής προέρχονται από φυτά, ζώα ακόμη και πετρώματα, υπάρχουν όμως και συμπληρώματα όπως οι βιταμίνες που κατά μεγάλο ποσοστό, λόγω της μεγάλης ζήτησης αλλά και για χαμηλότερο κόστος, παράγονται αποκλειστικά σε εργαστήρια.
Τα προβλήματα και η λύση
Τα πολλά υποσχόμενα συμπληρώματα άρχισαν να μπαίνουν στο μικροσκόπιο γύρω στο 2000, όταν εμφανίστηκαν τα πρώτα συμπτώματα στους ανθρώπους που τα ελάμβαναν. Ιδιαίτερα γνωστή ήταν η περίπτωση του ασβεστίου το οποίο χορηγείτο σε συμπλήρωμα διατροφής. Έρευνες έδειξαν ότι το συμπλήρωμα αύξανε σημαντικά τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής, και άλλων σημαντικών παθήσεων στα άτομα που έκαναν συχνή χρήση.
Σε άλλα συμπληρώματα διατροφής είχαν ανιχνευθεί ίχνη από διαλύτες, φυτοφάρμακα, υπήρχαν δε και περιπτώσεις όπου τα συστατικά που υποτίθεται ότι περιείχαν τα συμπληρώματα , δεν υπήρχαν καθόλου.
Με τα δεδομένα που προέκυψαν, έφθασε η στιγμή όπου τα προϊόντα αυτά έπρεπε να φτιαχτούν κάτω από αυστηρές προδιαγραφές παρόμοιες με αυτές των φαρμάκων.
Για να είναι αποδεκτή μία φόρμουλα, θα πρέπει να υπάρχει απουσία φυτοφαρμάκων και να είναι εγκεκριμένος ο τρόπος παραγωγής. Στην περίπτωση που για την παρασκευή τους χρειάζονται πρόσθετες ύλες ή φορείς, θα πρέπει να συμμορφώνονται σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία όπως αυτή ισχύει για τα τρόφιμα. Επίσης η δοσολογία είναι πλέον συγκεκριμένη, ενώ υπάρχουν και αντενδείξεις που προφυλάσσουν σε περίπτωση αλληλεπίδρασης με άλλα σκευάσματα.
Χρειάζονται τα συμπληρώματα διατροφής;
Τον 20ο αιώνα, έχουν γίνει πολλές έρευνες για κάθε στοιχείο που έχει ανάγκη ένας οργανισμός, εκείνο στο οποίο συγκλίνουν οι έρευνες απόλυτα, είναι ότι τα θρεπτικά συστατικά προάγουν την υγεία μας επειδή δρουν συνδυαστικά με τα υπόλοιπα συστατικά των τροφών. Αυτό έχει οδηγήσει τους επιστήμονες περισσότερο να συστήνουν την καλή διατροφική συνήθεια, και όχι την κατανάλωση μόνο συμπληρωμάτων διατροφής. Τίποτε δεν μπορεί να υποκαταστήσει την καθημερινή πρόσληψη θρεπτικών συστατικών που προέρχονται από την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών.
Στην πραγματικότητα, σήμερα ο άνθρωπος καταναλώνει πολλές επεξεργασμένες τροφές που δεν είναι δυνατόν να καλύψουν τις ανάγκες του σε θρεπτικά συστατικά.
H αναγκαιότητα της λήψης των συμπληρωμάτων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως:
- ηλικία και φύλο
- συνολική διατροφή
- ύπαρξη οργανωμένης άσκησης
- ειδικές παθολογικές καταστάσεις
- οικογενειακό ιστορικό παθήσεων κ.ά.
Ειδικές κατηγορίες που χρειάζονται συμπληρώματα διατροφής
- Νεογνά
- Χορτοφάγοι
- Παιδιά και ενήλικες σε υποθερμιδική δίαιτα λόγω παχυσαρκίας
- Ανεπάρκειες σχετιζόμενες με φάρμακα (π.χ. αντιεπιληπτικά)
- Άτομα με ψυχογενή ανορεξία – βουλιμία
- Παιδιά που υποσιτίζονται
- Έφηβες σε εγκυμοσύνη
- Θηλάζουσες
- Δυσαπορρόφηση και άλλα χρόνια νοσήματα
- Ειδικές νοσολογικές καταστάσεις
- Άτομα με έντονη σωματική δραστηριότητα
- Άτομα τρίτης ηλικίας
Τα συμπληρώματα διατροφής θα πρέπει πάντα να λαμβάνονται με την συμβουλή ειδικού ιατρού ή διατροφολόγου.
